„Budowa zdolności przeładunkowej portu morskiego w Świnoujściu do obsługi potrzeb morskiej energetyki wiatrowej”

ZMPSiŚ SA otrzymał 85 procent dofinansowania kosztów całkowitych projektu pn. „Budowa zdolności przeładunkowej portu morskiego w Świnoujściu do obsługi potrzeb morskiej energetyki wiatrowej”. Dofinansowanie pochodzi z Instrumentu „Łącząc Europę” na lata 2021-2027 (CEF 2). Całkowity koszt projektu to 77,5 mln euro, kwota dofinasowania to 65,9 mln euro.


Multimodalny, kolejowy węzeł przeładunkowy na Ostrowie Grabowskim w porcie w Szczecinie


Zarząd Morskich Portów Szczecin i Świnoujście SA otrzymał  grant CEF-T-2023-MILMOB-WORKS Adaptation of the TEN-T to civilian-defence dual use obejmujący maksymalny poziom dofinasowania, czyli 50 procent  kosztów kwalifikowanych inwestycji tj. 4 351 923,86 euro, czyli 19 583 653 zł. Całkowity koszt projektu wynosi 8 975 539,99 euro, tj. 40 389 000 zł, z czego całkowita wartość kosztów kwalifikowanych to 8 703 847,71 euro.

W ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, Priorytet VII - Transport przyjazny środowisku, Działanie 7.2.  - Rozwój transportu morskiego, Zarząd Morskich Portów Szczecin i Świnoujście S.A. zrealizował następujące projekty inwestycyjne:

1. Rozbudowa infrastruktury portowej w południowej części portu w Świnoujściu.

2. Rozbudowa infrastruktury portowej w północnej części Półwyspu Ewa w porcie w Szczecinie.

3. Przebudowa infrastruktury drogowej w portach w Szczecinie i Świnoujściu.

4. Przebudowa infrastruktury kolejowej w portach w Szczecinie i Świnoujściu.

5. Budowa infrastruktury terminali portowych w Szczecinie i Świnoujściu – miejsca postojowe.

1. POIiŚ 7.2-11 Rozbudowa infrastruktury portowej w południowej części portu w Świnoujściu

16.07.2012 r. zawarto umowę o dofinansowanie nr POIS.07.02.00-00-016/11-00 dla zadania „Rozbudowa infrastruktury portowej w południowej części portu w Świnoujściu”

Koszt całkowity: 111 128 530,00 PLN
Dofinansowanie UE:  54 311 706,38 PLN

Dzięki realizacji projektu, na istniejącym terminalu promowym Świnoujście powstało nowe stanowisko statkowe nr 1, które umożliwia przyjmowanie jednostek promowych o maksymalnej długości 220,0 m. Produktem projektu jest nabrzeże o długości całkowitej 242,15 m i dopuszczalnej głębokości 13,0 m wraz z podstawową infrastrukturą dostępu w postaci pomostów wjazdowych na prom, estakady samochodowej, galerii pasażerskiej oraz infrastruktury technicznej.

Termin realizacji: 2012-2015

2. POIiŚ 7.2-12 Rozbudowa infrastruktury portowej w północnej części Półwyspu Ewa w porcie w Szczecinie

12.10.2010 roku zawarto umowę nr POIS.07.02.00-00-006\09-00 dla inwestycji „Rozbudowa infrastruktury portowej w północnej części Półwyspu Ewa w porcie w Szczecinie”

Koszt całkowity: 37 993 278,82 PLN
Dofinansowanie UE:26 936 910,49 PLN

Projekt dotyczył rozbudowy podstawowej infrastruktury portowej, głównie hydrotechnicznej i był realizowany w porcie w Szczecinie, na terenie zarządzanym przez ZMPSiŚ S.A.

W ramach projektu zrealizowana została przebudowa nabrzeża Zbożowego wraz z jego wydłużeniem o 35,0 m w kierunku północnym, w efekcie czego nabrzeże jest przystosowane do obsługi statków o długości do 230,0 m lub równoczesnej obsługi 2 statków mniejszych o długości do 100,0 m każdy. W ramach projektu wybudowano również nowe nabrzeże postojowege (nabrzeże Niemieckie) o długości 163,0 m i głębokości technicznej 10,5 m, zlokalizowane w północnej części Półwyspu Ewa. Konstrukcja nabrzeży pozwala uzyskać gotowość techniczną do pogłębienia na głębokość 12,5 m planowaną w III etapie modernizacji toru wodnego Świnoujście – Szczecin.

Termin realizacji: 2011-2015

3. POIiŚ 7.2-13 Przebudowa infrastruktury drogowej w portach w Szczecinie i Świnoujściu

12.10.2010 roku zawarto umowę nr POIS.07.02.00-00-007\09-00 o dofinansowaniu dla inwestycji „Przebudowa infrastruktury drogowej w portach Szczecinie i Świnoujściu”

Koszt całkowity: 63.711.828,25 PLN
Dofinansowanie UE: 47 964 673,24 PLN

Łączna długość przebudowanych dróg w Szczecinie wyniosła 5.856,60 m.
Łączna długość przebudowanych drób w Świnoujściu wyniosła 2.901,59 m.

Termin realizacji: 2011-2014

4. POIiŚ 7.2-14 Przebudowa infrastruktury kolejowej w portach w Szczecinie i Świnoujściu

12.10.2010 roku zawarto umowę o dofinansowaniu nr POIS.07.02.00-00-009\09-00 dla inwestycji „Przebudowa infrastruktury kolejowej w portach Szczecinie i Świnoujściu”

Koszt całkowity:  76 983 370,89 PLN
Dofinansowanie UE: 70 498 433,23 PLN

Projekt polegał na modernizacji infrastruktury kolejowej i był realizowany w portach morskich w Szczecinie i Świnoujściu, na terenach zarządzanych przez ZMPSiŚ S.A. W ramach projektu przebudowano i zmodernizowano podlega łącznie 35 927,0 m torów oraz 134 rozjazdy. Zakresem projektu objęte były elementy infrastruktury kolejowej trzech bocznic portowych: „Port Handlowy Świnoujście”, „Szczecin Port Masówka” i „Szczecin Port Drobnica”. Efektem realizacji projektu jest dostosowanie parametrów torów kolejowych w portach do wymogów taboru eksploatowanego na trasach międzynarodowych magistrali kolejowych E-59 oraz CE-59.

Termin realizacji: 2011-2014

5. 7.2-36 „Budowa infrastruktury terminali portowych w Szczecinie i Świnoujściu - miejsca postojowe”

23.12.2013r. w Centrum Unijnych Projektów Transportowych w Warszawie podpisana została umowa na dofinansowanie projektu; wybrany został także wykonawca. 

Projekt realizowany był w portach morskich w Szczecinie i Świnoujściu, na terenach zarządzanych przez ZMPSiŚ S.A. Inwestycja dotyczyła budowy miejsc postojowych dla pojazdów ciężarowych i osobowych wraz z niezbędną infrastrukturą towarzyszącą, spełniających funkcję placu postojowego umożliwiającego kompleksową obsługę transportu kołowego przed i po załadunku/wyładunku towaru. Realizacja przedsięwzięcia miała na celu zwiększenie dostępności do nabrzeży portowych oraz podstawowej infrastruktury zewnętrznej i wewnętrznej dla ich użytkowników.

Koszt całkowity: 51 102 214,65 PLN
Dofinansowanie UE: 35 052 052,29 PLN.

Termin realizacji: 2014-2015

------

Budowa terminala kontenerowego na Ostrowie Grabowskim w porcie Szczecin  - projekt konkursowy POIiŚ w ramach działania 7.4, realizowany wspólnie ze spółką DB Port Szczecin sp. z o.o.

Beneficjentem jest DB Port Szczecin sp. z o.o., natomiast ZMPSiŚ S.A. - Podmiotem Upoważnionym.

Umowa o dofinansowanie: nr POIS.07.04.00-00-007/10-00 z dnia 12.03.2012r.

W ramach przedmiotowej inwestycji realizowanej przez ZMPSiŚ SA, dofinansowaniem zostały objęte roboty polegające na:

1) Wykonaniu fundamentu wraz z montażem szyny odlądowej na długości 200m,
2) Montażu szyny odwodnej na długości 100m,
3) Wykonaniu nawierzchni z płyt żelbetowych pomiędzy istniejącym nabrzeżem a fundamentem pod szynę poddźwigową
4) Wykonaniu odprowadzenia wód opadowych do Kanału Dębickiego,
5) Budowie drogi dojazdowej łączącej nb. Fińskie z ul. Logistyczną zakończonej placem parkingowym o  powierzchni 3,7 tys.m2 wraz z oświetleniem i odwodnieniem.

Dofinansowaniem objęte zostały również koszty osobowe członków zespołu nadzorującego i rozliczającego projekt.

Wartość części projektu zrealizowanego przez ZMPSiŚ SA wyniosła 8 893 339,41 PLN.

Uzyskane dofinansowanie UE: 3 451 704,06 PLN.

Nr umowy INEA/CEF/TRAN/M2014/1036040  z dnia 31.07.2014 r.
Wartość inwestycji: 155 201 399,69 PLN
Kwota dofinansowania UE: 94 963 068,00 PLN


W dniu 30.11.2015 r. Agencja Wykonawcza ds. Innowacji i Sieci (INEA) Komisji Europejskiej podpisała z ZMPSiŚ SA porozumienie w sprawie przyznania pomocy finansowej (ang. Grant Agreement) z Instrumentu Finansowego „Łącząc Europę” (ang. Connecting Europe Facility – CEF) na realizację projektu pn. „Zrównoważone połączenia morsko-lądowe Polska-Szwecja: Zrównoważona autostrada morska Świnoujście-Trelleborg oparta o ulepszoną infrastrukturę, rozwój transportu intermodalnego oraz integrację korytarzy zaplecza”. Całkowita wartość umowy wynosi 29 812 872 Euro. W ramach projektu będą współfinansowane wydatki poniesione w okresie od 01.01.2014 r. do 31.12.2019 r. Projekt będzie realizowany w partnerstwie z Portem i Gminą Trelleborg.

Polska część projektu dotyczy przystosowania infrastruktury Terminala Promowego w Świnoujściu do obsługi transportu intermodalnego. W ramach tej inwestycji zostało zakupione stanowisko promowe nr 6 wraz z jego zapleczem od Agencji Mienia Wojskowego. W latach 2014 – 2017 zostanie przygotowana dokumentacja projektowa i na jej podstawie wykonana przebudowa stanowiska promowego nr 5, zalądowienie stanowiska nr 6 i połączenie go z nr 5. W rezultacie powstanie nowe nabrzeże o długości 293 m i głębokości 13 metrów. Ponadto zostaną wybudowane trzy place postojowe, które zostaną połączone estakadą, która będzie nowym drugim wjazdem na teren terminala. W ramach projektu zostaną wybudowane nowe i przebudowane istniejące tory kolejowe, zostanie wybudowana nowa rampa, będzie przebudowana galeria pasażerska oraz zostanie zakupiony nowy sprzęt przeładunkowy, tj. dwa wózki wysokiego składowania typu reach stacker i cztery ciągniki siodłowe. Roboty budowlane rozpoczną się w 2017 r.

Równolegle partnerzy szwedzcy będą prowadzić prace studyjne i projektowe na potrzeby dalszej rozbudowy portu Trelleborg, w tym m.in. jego południowo-wschodniej części, wejścia do portu po stronie wschodniej, budowę centrum logistycznego, placów postojowych, budowy nowego zaplecza, czy dostępu drogowego do portu. Przygotowana dokumentacja ma umożliwić przebudowę infrastruktury portowej do obsługi promów o długości 240 metrów. Ponadto w ramach projektu przy nabrzeżu nr 5 powstanie infrastruktura do zasilanie promów w energię elektryczną podczas postoju w porcie.

Efektami realizacji projektu po stronie polskiej będzie wybudowanie infrastruktury portowej do obsługi dużych promów o długości do 265 metrów w Terminalu Promowym w Świnoujściu oraz świadczenie nowego rodzaju usług przeładunkowych przy udziale transportu kolejowego na poziomie 30 tys. jednostek intermodalnych w 2020 r. Szacuje się, że do 2040 r. liczba przeładowanych jednostek intermodalnych zwiększy się trzykrotnie. Dzięki stworzeniu warunków dla rozwoju przewozów intermodalnych inwestycja na Terminalu Promowym w Świnoujściu przyczyni się do realizacji celu 2 „Strategii rozwoju portów morskich w Szczecinie i Świnoujściu do 2027 r.”, który zakłada lepszą integrację zespołu portowego Szczecin-Świnoujście w morsko-lądowym korytarzu transportowym Północ-Południe dzięki realizacji inwestycji związanych z zapewnieniem nowoczesnej infrastruktury portowej oraz niezbędnych dla rozwoju portów inwestycji w infrastrukturę dostępu do portów od strony morza i lądu.

Inwestycja stanowi element projektu globalnego dotyczącego usprawnienia i optymalizacji łańcuchów logistycznych pomiędzy Skandynawią i Europą Południową, obejmujących m.in. korytarz transportowy Bałtyk – Adriatyk. Przedsięwzięcie jest kontynuacją współpracy w ramach „Autostrady morskiej” z Portem Trelleborg rozpoczętej w 2014 r. projektem będącym przedmiotem wspólnego zainteresowania  pn. „Zapewnienie trwałych usług w ramach autostrady morskiej Trelleborg – Świnoujście dzięki modernizacji infrastruktury portowej, rozwijaniu transportu intermodalnego oraz integracji z korytarzami w głębi lądu” w zakresie transeuropejskiej sieci transportowej w ramach Funduszu TEN-T.

Projekt pn. „Zrównoważone połączenia morsko-lądowe Polska-Szwecja: Zrównoważona autostrada morska Świnoujście-Trelleborg oparta o ulepszoną infrastrukturę, rozwój transportu intermodalnego oraz integrację korytarzy zaplecza” jest współfinansowany przez Unię Europejską z Instrumentu Finansowego „Łącząc Europę”.

Zrównoważone usługi morsko-lądowe Szwecja-Polska III
Nr umowy INEA/CEF/TRAN/M2016/136819 z dnia 31.07.2014 r.
Wartość inwestycji: 775 115,25 PLN
Kwota dofinansowania UE: 316 921,00 PLN

Agencja Wykonawcza ds. Innowacji i Sieci (INEA) Komisji Europejskiej podpisała z ZMPSiŚ SA porozumienie w sprawie przyznania pomocy finansowej (ang. Grant Agreement) z Instrumentu Finansowego „Łącząc Europę” (ang. Connecting Europe Facility – CEF) na realizację projektu pn. „Zrównoważone usługi morsko-lądowe Szwecja-Polska III”. W ramach projektu będą współfinansowane wydatki poniesione w okresie od 07.02.2017 r. do 31.12.2019 r. Projekt jest realizowany w partnerstwie z Portem Trelleborg. W ramach projektu ZMPSiŚ SA realizuje Działanie nr 4: Poprawa bezpieczeństwa i efektywności funkcjonowania ruchu promowego w Świnoujściu poprzez wdrożenie PNDS (Portowego Systemu Dokowania). W dniu 09.08.2018 podpisano Umowę nr 23/IP-I/12/2018 z firmą Autocomp Management Sp. z o.o. na opracowanie dokumentacji projektowej Portowego Systemu Dokowania, dostawę urządzeń, zainstalowanie, uruchomienie w tym przetestowanie i rozmieszczenie oraz opracowanie raportu z fazy pilotażowej PNDS w porcie w Świnoujściu na stanowsku promowym nr 1 W dniu 31.10.2018 odebrano dokumentację projektową systemu, dokumentację techniczno-ruchową oraz urządzenia składające się na system. W dniu 30.11.2018 odebrano kompletny zainstalowany na Stanowisku Promowym nr 1 na Terminalu Promowym w Świnoujściu system PNDS oraz dokumentację powykonawczą. W dniu 04.02.2019 odebrano Raport z fazy pilotażowej systemu PNDS.



Eliminacja wąskich gardeł ostatniej mili – budowa parkingu rezerwowego w TPŚ 
Nr umowy INEA/CEF/TRAN/M2018/1787737 z dnia 15.07.2019 r.
Wartość inwestycji: 4 666 810,53 PLN
Kwota dofinansowania UE: 8 888 912,00 PLN


Celem zadania jet zagospodarowanie rezerwy terenowej w południowej części Terminala Promowego w Świnoujściu – miejsca postojowe”, realizowanego w związku z zawartą Umową nr INEA/CEF/TRAN/M2018/1787737 o udzielenie dotacji w ramach Instrumentu „Łącząc Europę” (CEF) – Sektor Transportu, pod nazwą działania: „Eliminacja ‘wąskich gardeł’ ostatniej mili – budowa parkingu rezerwowego dla samochodów ciężarowych w Terminalu Promowym w Świnoujściu”, numer działania 2018-PL-TM-0028-W.




Poprawa dostępu kolejowego do portów morskich w Szczecinie i Świnoujściu - proj.wspólny z PKP/PLK
Nr umowy INEA/CEF/TRAN/M2015/1123898 z dnia 31.07.2014 r.
Wartość inwestycji: 43 176 201,49 PLN
Kwota dofinansowania UE: 29 837 214,42 PLN


W ramach inwestycji w portach zmodernizowanych zostanie blisko 100 kilometrów torów (Szczecin – 61, Świnoujście – 35) oraz prawie 84 kilometry sieci trakcyjnej. O dużej skali prac na stacjach świadczy wymiana aż 285 rozjazdów (Szczecin – 177 i Świnoujście – 108). Poziom bezpieczeństwa podniesie montaż nowoczesnych urządzeń sterowania ruchem kolejowym oraz przebudowa 12 przejazdów kolejowo-drogowych w Szczecinie i 10 w Świnoujściu. W Szczecinie zostanie przebudowany most nad  rzeką Parnicą oraz 3 wiadukty kolejowe.

Budowa zdolności przeładunkowej portu morskiego w Świnoujściu do obsługi potrzeb morskiej energetyki wiatrowej, angielski tytuł: „Building the capacity of the Świnoujście seaport to secure offshore wind energy needs”. Dofinansowanie w ramach konkursu CEF: CEF 2 Transport - Projekty w ramach sieci bazowej - Koperta Spójności CEF-T-2022-CORECOEN-MARP-WORKS: Porty morskie - prace studyjne, roboty budowlane lub mieszane, z priorytetem dotyczącym rozwoju zdolności i obiektów portowych w związku z morskimi farmami wiatrowymi. Beneficjentem środków jest Zarząd Morskich Portów Szczecin i Świnoujście S.A. 

Wysokość dofinansowania:

Całkowite koszty projektu: 77,529,131.00 €

Maksymalna wartość dofinansowania: 65,899,761.15 €

Maksymalny poziom dofinansowania: 85.00 % kosztów całkowitych.

Zarząd Morskich Portów Szczecin i Świnoujście S.A. w ramach perspektywy finansowej 2014-2020 planuje zrealizować także następujące projekty inwestycyjne dofinansowane z ze środków z Unii Europejskiej z Funduszu Spójności w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020.

Rozbudowa i modernizacja infrastruktury technicznej w portach w Szczecinie i Świnoujściu
Nr umowy POIS.03.02.00-00-074/19-00 z dnia 20.12.2019.r.
Całkowita wartość projektu: 119 290 097,97 PLN
Środki UE: 57 600 000,00 PLN

Inwestycja obejmować będzie budowę nowej i modernizację istniejącej infrastruktury technicznej obejmującej; sieci wodociągowe, kanalizację sanitarną, kanalizację wód opadowych, zasilanie elektroenergetyczne, sieci teletechniczne, sieć wody ppoż. oraz system odwadniania terenów. Inwestycja uporządkuje i uzupełni infrastrukturę techniczną we wszystkich rejonach portu w Szczecinie i Świnoujściu. Planowany termin realizacji: 2017-2020.



Poprawa dostępu do portu w Szczecinie w rejonie Kanału Dębickiego
Nr umowy POIS.03.02.00-00-075/19-00 z dnia 20.12.2019 r.
Całkowita wartość projektu: 432 959 429,56 PLN
Środki UE: 225 960 000,00 PLN
Pożyczka z Funduszu Reprywatyzacji: 152 287 tys. PLN

Przedmiotowe przedsięwzięcie zakłada m.in. poszerzenie i pogłębienie Kanału Dębickiego celem uzyskania akwenu o szerokości 200 m i głębokości technicznej 12,5 m. W ramach projektu wykonana zostanie także przebudowa istniejących Nabrzeży: Czeskiego i Słowackiego w celu ich przystosowania do głębokości technicznej 12,5 m oraz nośności 40 kN/m2, wraz z rozbiórką istniejącej rampy Ro-Ro przy Nabrzeżu Czeskim. Zakładane działania inwestycyjne wzdłuż zachodniej linii brzegowej wyspy Ostrów Grabowski obejmą stworzenie nowego potencjału do przeładunków drobnicowych poprzez budowę nowego Nabrzeża Norweskiego wraz z niezbędną infrastrukturą, która zapewni sprawną i efektywną obsługę ruchu towarowego. Istniejące i projektowane konstrukcje nabrzeży zostaną zabezpieczone poprzez wykonanie umocnień dna. Przedmiotowy Projekt zakłada także wykonanie obudowy brzegu (Nabrzeże Duńskie – Etap I) oraz przebudowę istniejącego nieeksploatowanego odcinka II Nabrzeża Spółdzielczego. W ramach przedsięwzięcia zbudowane zostanie także pole odkładu urobku na Wyspie Ostrów Mieleński oraz przebudowane zostaną pola refulacyjne na Wyspie Ostrów Grabowski.

Planowany termin zakończenia inwestycji 2024 rok.

Poprawa dostępu do portu w Szczecinie w rejonie Basenu Kaszubskiego
Nr umowy POIS.03.02.00-00-077/19-00 z dnia 20.12.2019 r.
Całkowita wartość projektu: 315 890 893,2 PLN
Środki UE: 150 200 000,00 PLN
Pożyczka z Funduszu Reprywatyzacji: 131 000 tys. PLN

Inwestycja polega na przebudowie Nabrzeży Katowickiego i Chorzowskiego i przystosowanie ich do głębokości technicznej 12,5 m oraz obciążenia użytkowego na poziomie 40 kN/m². Dodatkowo zadanie obejmuje przebudowę uskoków pomiędzy Nabrzeżami Katowickim i Chorzowskim oraz pomiędzy Nabrzeżami Chorzowskim i Gliwickim, przebudowę istniejącego stanowiska dalbowego stanowiącego przedłużenie linii cumowniczej Nabrzeża Katowickiego. Wynikiem planowanej przebudowy będzie nowy integralny odcinek Nabrzeża Katowickiego o konstrukcji tożsamej do konstrukcji przebudowanego nabrzeża. W ramach przedsięwzięcia planuje się również budowę przystani dalbowej przy Nabrzeżu Dąbrowieckim wraz z infrastrukturą dostępową, która stanowić będzie odtworzenie stanowiska regularnych przeładunków substancji chemicznych, obecnie funkcjonującego w północnej części Nabrzeża Katowickiego.

Planowany termin zakończenia inwestycji 2024 rok.


Zakup statku pożarniczego
Nr umowy POIS.03.02.00-00-0084/20 z dnia 08.07.2020 r.
Całkowita wartość projektu: 38 002 820,70 PLN
Środki UE: 25 312 585,37 PLN

Statek pożarniczy będzie miał na celu prowadzenie akcji ratowniczo-gaśniczych, zabezpieczanie akwenu portowego przed pożarem, ochronę przeciwpożarową i asystę, np. gazowców w granicach portu Szczecin i Świnoujście.

Informacja o finansowaniu zadań z państwowych funduszy celowych
Zarząd Morskich Portów Szczecin i Świnoujście S.A. pozyskał pożyczkę z Funduszu Reprywatyzacji w kwocie 330 mln zł na realizację poniższych zadań:

Budowa stanowiska statkowego do eksportu LNG w porcie zewnętrznym w Świnoujściu
Wartość zadania: 123 347 tys. zł netto
Pożyczka z Funduszu Reprywatyzacji: 46 713 tys. zł

Inwestycja polega na budowie w porcie zewnętrznym w Świnoujściu części morskiej nowego stanowiska z dwoma nabrzeżami o parametrach umożliwiających przeładunek/załadunek jednostek o pojemnościach odpowiadających potrzebom rynkowym (od kilkudziesięciu do około 220 tys. m³ – od bunkierek LNG po jednostki QFlex).  Zadanie umożliwi eksport LNG i świadczenie usług przeładunku na mniejsze jednostki w Świnoujściu w celu dalszej redystrybucji LNG w rejonie Morza Bałtyckiego oraz zapewni możliwości świadczenia usług bunkrowania statków paliwem LNG.

Planowany termin zakończenia inwestycji 2023 rok.